KPMG Türkiye’nin ülkemizde inşaat ve gayrimenkul sektörlerinin 2024 yılı 3. çeyrek durumunu ortaya koyan raporuna göre Türkiye genelinde konut satışları 402 bin adet ile bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 20,3’lük artarken ipotekli satışlar bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 87 artış gösterdi. Öte yandan konut fiyat endeksi reel bazda düşerken kullandırılan konut kredisi sayısı ise azaldı.
 
KPMG Türkiye tarafından hazırlanan “İnşaat ve Gayrimenkul Sektörel Bakış Raporu” 2024 yılı 3. çeyrek rakamlarına göre 2023 yıl sonunu Türkiye’de reel olarak yüzde 7,2 büyüme ile tamamlayan inşaat sektörünün, önceki öngörülerde olduğu gibi 2024 yılı ve sonrası için oluşturulan projeksiyonlarda pozitif büyüme trendini sürdürmesi bekleniyor. Benzer şekilde 2023 yılında reel olarak yüzde 4,7’lik büyüme gösteren Türkiye altyapı sektörünün de 2030 yılına kadar olan projeksiyonlarda büyümeye devam etmesi öngörülüyor.
 
Ayrıca Türkiye inşaat sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin 2024 3. çeyrekte ortalama yüzde 60,5’i faaliyetlerini kısıtlayan herhangi bir faktörün olmadığını açıklarken faaliyetleri kısıtlayan temel unsurlardan finansman sorunları, ortalama yüzde 30,8 seviyesindeki payıyla girişimleri sınırlayan birincil faktör olmaya devam etti. Sonrasında gelen talep yetersizliği ise 2024 3. çeyrekte de yüzde 16,9’luk ortalamaya sahip olarak önceki dönemlerde olduğu gibi faaliyetleri kısıtlayan faktörlerdeki sırasını korudu.
 
Raporla ilgili değerlendirmede bulunan KPMG Türkiye İnşaat ve Gayrimenkul Sektörü Lideri Savaş Görkem Yapan, “Konut sektöründe yılın 3. çeyreğinde gözlenen büyüme, piyasanın mevcut dinamikleriyle uyumlu bir biçimde şekillense de ipotekli satışlardaki ve konut kredisi kullanımındaki dikkat çekici artış ekonomik parametrelerin sektöre olan etkisini net bir şekilde ortaya koyuyor. Ayrıca reel bazda düşen konut fiyat endeksi bazı zorlukların hala devam ettiğine de işaret ediyor. Bu dönemde, finansman sorunları ve talep yetersizliği de sektörün karşılaştığı başlıca zorluklar olarak öne çıkıyor.” dedi.
 
Konut satışlarında artış yaşandı
2024 3. çeyrekte Türkiye genelinde konut satışları 402 bin adet ile bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 20,3’lük artış gösterirken 2024 Eylül ayında alt kırılımdaki ipotekli satışlar ve ikinci el konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre sırasıyla yüzde 87,4 ve yüzde 33,1‘lik artış gösterdi. Bir önceki dönemdeki sonuçlara paralel olarak 2024’ün 3. çeyreğinde de İstanbul 59 bin adet ile Türkiye genelinde en çok konut satışı yapılan şehir oldu, İstanbul’daki satışları yaklaşık 37 bin adet ile Ankara ve yaklaşık 21 bin adet ile İzmir takip etti.
 
Konut fiyat endeksi reel bazda düştü
Türkiye’de Eylül 2024 sonu itibarıyla 148 seviyesinde seyreden konut fiyat endeksi ise 2023 yılının aynı ayına göre nominal bazda yüzde 27,4 arttı. Endeks, enflasyon etkisinden arındırılmış reel bazda ise Şubat 2024 itibarıyla negatife döndü ve bu görünümünü sürdürerek eylül ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 14,7’lik düşüş kaydetti.
 
Kullandırılan konut kredisi sayısı azaldı
2024 yılı 2. çeyrekte kullandırılan konut kredisi tutarı bir önceki çeyreğe göre yüzde 14, kullandırılan konut kredisi sayısı ise yine bir önceki çeyreğe göre yüzde 17 oranında azalırken ortalama konut kredisi büyüklüğü 945 bin TL seviyesinde gerçekleşti. Konut kredilerindeki bakiye tutar ise 2024 yılı 2. çeyreğe kıyasla yüzde 1 artarak 405 milyar TL’ye ulaştı.
 
Otel doluluk oranları 3. çeyrekte de yükseldi
Rapora göre İstanbul‘da bulunan konaklama tesisleri, 2024 yılı 3. çeyrekte ortalama yüzde 62,6 seviyesindeki oranla bir önceki yılın aynı dönemine kıyasla benzer doluluk oranı gösterdi. Antalya bölgesinde bu dönemdeki doluluk oranı, elverişli iklim şartlarının devam etmesi neticesinde iç ile dış pazar talebinin yüksek seyretmesiyle birlikte yüzde 96 seviyelerinde kaydedildi. Türkiye genelinde otel doluluk oranları, bir önceki çeyreğe oranla artış göstererek 2024 yılı 3. çeyrekte ortalama yüzde 69,6 seviyesine ulaştı.  Bu çeyrekte toplam turizm geliri yaklaşık 23 milyar dolar ve kişi başı ortalama harcama 1.001 dolar olarak kaydedildi.

Bina elektrik ve dijital altyapıları için ürün ve sistemler konusunda uzman Legrand Türkiye Grubu bünyesindeki Bticino, endüstriyel gelişmeleri yakından takip ederek çağdaş elektrik ihtiyaçlarına yönelik çözümler sunmaya devam ediyor. Bticino, Livinglight anahtar-priz serisi ile yenilkçi tasarımı ve üstün teknolojiyi birleştiriyor. Livinglight serisi, enerji tasarruflu, çevreye duyarlı çözümleriyle hayatınızı kolaylaştırırken ergonomik yapısı ve estetik tasarımıyla evlerinize farklı bir hava katıyor.

Konut, ev otomasyonu ve interkom sistemlerinde yenilikçi çözümleriyle elektrik altyapı ve tesisatında uzman olan Bticino, yenilikçi tasarımı ve ileri teknolojiyi bir araya getirerek yaşam alanlarına zarif dokunuşlar katıyor. Ev sahiplerine güvenli bir ev sistemi sunan Livinglight anahtar-priz serisi, kullanıcılara yürürlülükle uygun sıkı testlerle sınanmış enerji tasarrufunun yanı sıra, MyHome teknolojisiyle birlikte, uzaktan kontrol edilebilen güvenilir priz ve anahtarlar sunuyor.  Cihazların uzaktan yönetilmesini sağlayarak ev sahiplerine tam kontrol imkanı sunuyor. 

Livinglight serisi, estetik görüntüsü, inceliği ve kolay kurulum süreciyle dikkat çekiyor. Ev sahipleri, bu yeni seriyle birlikte aydınlatma, enerji tüketimi ve güvenlik sistemleri gibi evin tüm kritik unsurlarını yönetebiliyor. Ayrıca, tek seride üç ayrı mekanizma rengi, üç farklı çerçeve modeli ve sayısız kombinasyon olanağı tanıyarak yaşam alanını son trendlerle dekore etmek isteyenler için eşsiz bir seçenek oluyor. Bu sayede, ev sahiplerine konfor ve enerji tasarrufu sağlarken, aynı zamanda modern bir ortam oluşmasına da katkıda bulunuyor.

Zamana Meydan Okuyan Tasarımlar

Livinglight anahtar-priz serisi, yalnızca estetik bir tasarım sunmakla kalmayıp, aynı zamanda kullanıcı dostu özellikleriyle yaşam alanlarında işlevselliği artırıyor. İnce tasarımı ve zengin renk seçenekleriyle her tarz dekorasyona uyum sağlayan seri hem görsel hem de pratik ihtiyaçlara hitap eden çözümler sunuyor.

Estetik ve Enerji Verimliliği Bir Arada

Bticino’nun Livinglight serisi, estetik tasarımı ve enerji verimliliğini bir araya getirerek yaşam alanlarına şıklık ve fonksiyonellik katıyor. Livinglight serisi, akıllı ev otomasyon sistemleriyle tam uyumlu çalışarak enerji tüketiminin optimize edilmesine yardımcı oluyor. Özellikle ev otomasyonu sayesinde konfor, güvenlik ve enerji tasarrufu gibi ileri performanslarla elektrik sistemlerinin tasarımı ve kurulumu mümkün hale geliyor.

Seride bulunan evrensel dimmerler, her türlü yükün ışık yoğunluğunu kontrol etmeyi ve ayarlamayı mümkün kılarak enerji tasarrufuna katkı sağlıyor. Ayrıca, enerji tasarrufu anahtarları, açık unutulan ışıkları otomatik olarak kapatarak gereksiz enerji tüketiminin önüne geçiyor.

Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) ve Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi (BETAM) iş birliğinde yapılan “İnşaat Sektörü ve İş Gücü Dinamikleri: Türkiye’24” araştırmasının sonuçları STK temsilcilerinin katılımıyla mercek altına alındı. Toplantıda “Uzun Vadeli Stratejik İş Gücü Platformu’’ kurulması için çalışmalara başlanacağı mesajı verildi.

Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) tarafından Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi’ne (BETAM) yaptırılan “İnşaat Sektörü ve İş Gücü Dinamikleri: Türkiye’24” araştırmasının sonuçları, sektörün önde gelen STK’larının temsilcileriyle değerlendirildi.

GYODER Başkanı Neşecan Çekici’nin ev sahipliğinde düzenlenen toplantıya GYODER Yönetim Kurulu Üyeleri, Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB), İMSAD, İNDER, KONUTDER, MÜSİAD, İTO temsilcileri ve Bahçeşehir Üniversitesi BETAM Direktörü Prof. Dr. Seyfettin Gürsel, Bahçeşehir Üniversitesi BETAM Direktör Yardımcısı Prof. Dr. Ozan Bakış, İstanbul Ekonomi Araştırma Genel Müdürü ve Kurucusu Can Selçuki, İstanbul Üniversitesi İşletme İktisadi Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ali Hepşen, YTÜ Konut ve Yapı Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. Serhat Başdoğan ve sektör temsilcileri katıldı.

“Uzun Vadeli Stratejik İş Gücü Platformu”

Toplantının açış konuşmasını yapan GYODER Başkanı Neşecan Çekici, ‘’Sektörümüzün en büyük sorunlarından biri olan iş gücü sorununu yaklaşık 1,5 yıl önce derinlemesine irdelemek amacıyla araştırma ve saha anket çalışmalarının temellerini attık. Sektörümüzün en büyük sorunlarından biri nitelikli işçi bulamama sorunu. Özellikle depremden sonra bu durum daha da arttı. Buradan hareketle sorunları anlamayı ve veriler üzerinden verimlilik analizi yaparak çözüm önerileri sunmayı hedefledik. Raporun tamamlanmasından sonraki aşamadaki amacımız, sektörümüzün sivil toplum kuruluşlarıyla raporu mercek altına alıp, Uzun Vadeli Stratejik İş Gücü Platformu için çalışmalara başlamak. İlgili derneklerin spesifik duyarlılıklarını dikkate alarak çalışmanın farklı boyutlarını ele alıp genişletebileceğimizi düşünüyoruz. İş gücü talebini, arzını ortaya koymak, varsa iş gücü açığını anlamak ve insan kaynağı aksiyonlarını belirlemek gibi bir hedefimiz var” diye konuştu.

12 bin kişiyle anket yapıldı

İnşaat sektörünün güncel sorunlarını belirlemeyi ve bu sorunların çözümlerine yönelik önlem ve politikalar önermeyi amaçlayan “İnşaat Sektörü ve İş Gücü Dinamikleri: Türkiye’24” Raporu için İstanbul Ekonomi Araştırma (İEA) tarafından Türkiye çapında 12.037 çalışan ile anket gerçekleştirildi. İşveren tarafında da 92 kişiyle görüşüldü. İnşaat sektörünün bedensel güç gerektirmesi, ağır çalışma koşulları, mesai saatlerinin uzunluğu, hafta sonu çalışma, iş kazaları riskinin yüksekliği gibi araştırmadan çıkan sonuçlar değerlendirildi.

“Her STK kendine ev ödevi çıkarmalı”

Toplantıda katılımcılara raporun sunumunu yapan Prof. Dr. Ali Hepşen, araştırmada ön plana çıkan zorlukların ağır çalışma koşulları, sürdürülebilirlik sıkıntıları ve arz-talep dengesizlikleri olduğuna dikkat çekerek “Rapor 4 başlıkta hangi konuların daha iyi hale getirilebileceğini vurguluyor. Her STK kendine ev ödevini çıkarmalı. Mevcut çalışma koşullarının daha iyi hale gelmesi için hep beraber, kamuoyunu da devreye alıp birtakım iyileştirmelerin yapılması gerekiyor” dedi.

“Önce işi cazip hale getirmek lazım”

İş gücü arzındaki sıkıntının sadece depremle ilgili olmadığının, depremle daha da ağırlaştığının altını çizen Prof. Dr. Seyfettin Gürsel, “Temelde sorunlar var. Avrupa’ya baktığımızda da aslında bu sorunun başka ülkelerde çok daha önce yaşandığını görüyoruz. Birincisi tabii ki koşulları iyileştirmeye çalışıyorlar ve potansiyel iş gücünde ve genç kuşaklarda farkındalık yaratmaya çalışıyorlar. Kadınları sektöre çekmek için çağrı yapıyorlar.  Avrupa’da kadınlar inşaatlarda çalışıyor. İş gücü arzındaki kısıtlılığı aşmak için her şeyden önce işi cazip hale getirmek lazım. Sektörün algısı çok önemli. Olduğundan daha kötü olduğuna dair bir inanç var. Bunun kırılması gerekli’’ diyerek sözlerini tamamladı. Sektörde pek çok konuda yaratılan iyileşmelerin toplum nezdinde farkında olunmadığına dikkat çekti.

“İtibarlı bir iş olduğu anlatılmalı”

Türkiye’de geçmişte köyden kente göç ve tarımdan inşaata geçişler ile inşaatlarda işçi ve dolayısıyla usta yetiştiğine, fakat artık gençler için hizmet sektörünün daha cazip hale geldiğine dikkat çeken Prof. Dr. Ozan Bakış, yüksek kazanç elde eden inşaat ustalarının, bu sektörde çocuklarının çalışmasına sıcak bakmadıklarına değindi.

Kadınların ve gençlerin bu işe yönelmemesinin sebebinin itibar sıkıntısı olduğunu dile getiren İstanbul Ekonomi Araştırma Genel Müdürü ve Kurucusu Can Selçuki ise “Mesela moto kurye olmak ve mağazalarda çalışmak gençler arasında yaygın ve tercih edilen bir iş. Gençler ve kadınlar için buranın itibarlı bir iş olduğu anlatılmalı” diye konuştu.

Platform için çalışmalar başlayacak

Toplantının sonunda Uzun Vadeli Stratejik İş Gücü Platformu kurulması için çalışmalara başlanacağı mesajı verildi.

Toplantı sonrası STK ve sektör temsilcilerinden gelen yorum ve öneriler neticesinde “İnşaat Sektörü ve İş Gücü Dinamikleri: Türkiye’24” raporuna son hali verilecek ve ilerleyen günlerde kamuoyu ile paylaşılacak.